په څو کرښو کې لوی مفاهیم

په څو کرښو کې لوی مفاهیم(۲۹)

لیکوال: حامد افغان

د تلاوت کوونکي مسلمان مثال

رسول الله صلی الله علیه وسلم فرمایي: کوم مومن چې قران تلاوت کوي د هغه مثال د اترجه (یوډول لیمون) په څیر دی چې بوی یې هم خوږ ده او خوند یې هم ، او کوم مومن چې قران نه وایي د هغه مثال د خورما په څیر دی چې بوی نه لري او خوند یې ښه دی ، او کوم منافق چې قران وایي د هغه مثال د ګل بابري (ریحان) په څیر دی چې بوی یې ښه او خوند یې تریخ دی، او کوم منافق چې قران نه وایي د هغه مثال د مڼه غونې (حنظله) په څیر دی چې بوی هم نه لري او خوند یې هم تریخ دی. عَنْ أَبِي مُوسَى الْأَشْعَرِيِّ قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: مَثَلُ الْمُؤْمِنِ الَّذِي يَقْرَأُ الْقُرْآنَ كَمَثَلِ ؛الأُتْرُجَّةِ رِيحُهَا طَيِّبٌ وَطَعْمُهَا طَيِّبٌ, وَمَثَلُ الْمُؤْمِنِ الَّذِي لَا يَقْرَأُ الْقُرْآنَ؛ كَمَثَلِ التَّمْرَةِ لَا رِيحَ لَهَا وَطَعْمُهَا حُلْوٌ, وَمَثَلُ الْمُنَافِقِ الَّذِي يَقْرَأُ الْقُرْآنَ مَثَلُ الرَّيْحَانَةِ؛ رِيحُهَا طَيِّبٌ وَطَعْمُهَا مُرٌّ, وَمَثَلُ الْمُنَافِقِ الَّذِي لَا يَقْرَأُ الْقُرْآنَ كَمَثَلِ الْحَنْظَلَةِ لَيْسَ لَهَا رِيحٌ وَطَعْمُهَا مُرٌّ) صحيح البخاري، برقم: (5427)، واللفظ له، وصحيح مسلم، برقم: (797).

اترجه څه شی دی ؟

کوم مومن چې تلاوت کوې دهغه مثال د اترجه په څیر دی چې خوند او بوی یې دواړه ښه دي ، په عربي کې د اترجه نور نومونه هم شته لکه : الليمون الفردوسي، تفاح العجمي ، تـُرُنج ، كباد ، تفاح ماهي او .. او په انګلیسي کې [ CITRON APAM’S Apple ] ورته وایي. داسې میوې نورې هم شته چې بوی او خوند یې دواړه ښه وي په حدیث کې په ځانګړې توګه د اترجه یادونه ځکه شوې ده چې دا میوه خورا زیات خصوصیات او ځانګړنې لري ، یو خو د دې میوې پوټکی د ځانګړیو ناروغیو علاج دی، او دانې یې د زهرو له پاره علاج دی، پخپله د دې میوې خوراک ډېر زیات ګټور ده، معده صفا کوي ، هضم راولي، خوږه هم ده ، بوی یې هم ښه ده ، باکتریا ضد ده ، د بدن دفاعي نظام پیاوړی کوي اوداسې نور، او رښتینی مومن هم دومره ګټور او د هر چا په ښمر کیدونکی وي.

څو غوره نبوي لارښووني

عبد الله بن عمر رضي الله عنهما وایي رسول الله صلي الله علیه وسلم وفرمایل: هغه انسان الله ته له هرچا ډېر ګران دی چې خلکو ته ډېره ګټه رسوونکی وي، او د یوه مسلمان زړه خوشاله کول تر ټولو غوره عمل دی، او له یوه مسلمانه غم لري کول ترټولو غوره عمل دی، او د یوه مسلمان پور پرې کول تر ټولو غوره عمل دی، او د یوه وږي مسلمان ګیډه مړول ترټولو غوره عمل دی، او که له خپل مسلمان ورور سره د هغه د حاجت پوره کولو له پاره ووځم دا په جومات کې له یوې میاشتي اعتکاف غوره ګڼم ، او څوک چې غوسه وخوري خدای به یې پرده وکړي ، او که یو څوک خپله غوسه عملي کولی هم شي خو عملي یې نه کړي د اخرت په ورځ به یې زړه د الله له رضا نه ډک شي ، او څوک چې له مسلمان سره د هغه د حاجت پوره کولو له پاره ووځي څو یې پوره کړي الله به یې په اخرت کې د قدم ښویېدلو په ورځ قدم ثابت لري ، او بد اخلاقي عمل داسي خرابوي لکه سرکه چې شاة خرابوي.

عن عبدالله بن عمر رضي الله عنهما أن رسول الله صلى الله عليه وسلم قال : أحب الناس إلى الله أنفعهم ، وأحب الأعمال إلى الله عز وجل سرور تدخله على مسلم ، أو تكشف عنه كربة ، أو تقضي عنه دينا ، أو تطرد عنه جوعا ، ولأن أمشي مع أخي المسلم في حاجة أحب إليّ من أن اعتكف في المسجد شهرا ، ومن كف غضبه ستر الله عورته ، ومن كظم غيظا ، ولو شاء أن يمضيه أمضاه ، ملأ الله قلبه رضا يوم القيامة ، ومن مشى مع أخيه المسلم في حاجته حتى يثبتها له ، أثبت الله تعالى قدمه يوم تزل الأقدام ، وإن سوء الخلق ليفسد العمل كما يفسد الخل العسل. رواه الطبراني في الكبير ، وابن أبي الدنيا.

 لارې پاکې لرئ

له لاري هر ضرري شی لري کول صدقه او خیرات ده. وَتُمِيْطُ الأَذى عَنِ الطَّرِيْقِ صَدَقَةٌ”. رواه البخاري ومسلم. . او هغه خلک دي له خدایه ووېریږي چې د خلکو په زړونو کې اغزي ماتوي، خلک ښکنځي او ترټي، او شپه ورځ یې په غندنو او ترټنو خوله خلاصه کړې وي.

 د عمر ژړا

عمر بن الخطاب رضي الله عنه یوه شپه په د مدیني په ښار کې ګرځیدی، له یوه کور نه یې د یوه سپینږیري غږ واوریدی چې ویل یې:
علي محمد صلوة الابرار
صلي عليه الطيبون الاخيار
هل تجمعني وحبيبي الدار
عمر د هغه سپینږیري د کور دیواله ته ډډه ووهله او په ژړا سر شو.